“Buitenlandbeleid leeft weer in Nederland, vooral in Twente.” Dit zei minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken tijdens zijn gastcollege in het Amphitheater van de Vrijhof op de Universiteit Twente op uitnodiging van de Bestuurskundige Studievereniging Sirius.

De bestrijding van ISIS wordt besproken. Kun je deze groepering verslaan of zul je er op enig moment mee samen moeten werken? Samenwerking ziet Koenders niet zitten, maar hij plaatst daarbij zelf de kanttekening dat in Afghanistan nu ook besprekingen gaande zijn met de Taliban over mogelijke samenwerking en dat hield hij tien jaar geleden ook voor onmogelijk.

Probleem met ISIS is dat het een combinatie is van tenminste drie typen organisaties. In de eerste plaats is het een terroristische organisatie, gericht op het zaaien van angst bij de bevolking waarvan het een deel ook wil verdrijven of uitmoorden. In de tweede plaats zijn echter ook allerlei legerofficieren en bestuurders tot ISIS toegetreden die onder Saddam Hoessein dienden en in 2003 door de Amerikanen op straat werden gezet. Zij geven ISIS het karakter van toch iets als een staat met een geregeld leger en een bestuurlijke organisatie in de door hen gecontroleerde gebieden. En in de derde plaats beheerst ISIS alle trucs en technieken van een propaganda-oorlog waarmee ze ook mensen in het Westen aan zich weet te binden. Deze combinatie van drie soorten organisatie in één maakt het moeilijk ISIS te verslaan en maakt ook duidelijk dat niet met uitsluitend een militaire aanpak volstaan kan worden en dat ook politieke en zelfs mediale maatregelen nodig zijn.

Gevraagd naar de instelling van “safe havens” voor christenen in Syrië en Irak stelt Koenders dat hij dit op zich een sympathieke gedachte vindt, maar waarschuwt tevens dat het instellen van dergelijke safe havens in Bosnië 20 jaar geleden niet de veiligheid aan de burgerbevolking heeft kunnen bieden die met die term wel werd gesuggereerd.

Geconfronteerd met het feit dat Turkije ISIS ondersteunt, stelt Koenders dat lange tijd, niet alleen door Turkije maar ook door de Golfstaten, gedacht is dat men met ISIS Assad kon bevechten in Syrië, maar dat nu het middel erger dan de kwaal blijkt te zijn ook de Golfstaten en Turkije ISIS niet meer steunen en juist helpen met de bestrijding ervan. Hij erkent echter dat de strijd tegen ISIS inderdaad betekent dat we nu samen strijden met staten die op het gebied van democratie en mensenrechten eigenlijk niet onze bondgenoot kunnen zijn. Dat is een dilemma, waar hij zo 1-2-3 geen oplossing voor weet.

Samenwerking met Assad ziet hij echter absoluut niet zitten. Ook niet als hij wordt herinnerd aan zijn eigen uitspraak dat hij in Afghanistan nu toch ook de samenwerking met de Taliban opzoekt.

ABM biedt de minister een petitie aan over de mensenrechten van de Aramese christenen in Syrië en Irak.