aan de leden van de Vaste Commissie voor Buitenlandse Zaken,
van de Tweede Kamer der Staten Generaal

betreft: reactie op de geannoteerde agenda van de Raad Buitenlandse Zaken van 20 oktober 2014

Enschede, 13 oktober 2014

Geachte Kamerleden,

Woensdagmiddag 15 oktober a.s. zal de Vaste Commissie voor Buitenlandse Zaken voor de derde keer in twee weken uitgebreid met de minister voor Buitenlandse Zaken spreken over de situatie rond IS in Irak en Syrië. Een discussie die naar de mening van de Aramese Beweging voor Mensenrechten (ABM) tot dusverre teveel over de Nederlandse militaire inzet is gegaan en te weinig over de maatregelen die op politiek en maatschappelijk gebied genomen zouden moeten worden.

Daarbij is ons belangrijkste punt van zorg de bewapening van strijdgroepen tegen IS die het na de mogelijke nederlaag van IS volgens de coalitiegenoten in Syrië op zullen moeten nemen tegen het regeringsleger van Assad (en daartoe door de coalitie in Turkije getraind zullen worden) en die het naar onze inschattingen in Irak zullen opnemen tegen elkaar in de strijd voor of tegen een grotere Koerdische autonomie. Vandaag bereikten ons bovendien berichten dat ook in Turkije de PKK de wapens weer wil opnemen tegen de Turkse regering. President Obama heeft het Amerikaanse volk al voorbereid op een jarenlange strijd met verschillende fasen en met een onduidelijke strategie. Door alle nadruk te leggen op luchtbombardementen door de internationale coalitie (bestaande uit Westerse landen met hun Arabische bondgenoten) en lokale strijdgroepen op de grond elk met hun eigen, onderling conflicterende politieke agenda’s, zal de nu al drie-en-een-half jaar in Syrië en ruim elf jaar in Irak woedende oorlog inderdaad nodeloos verlengd worden.

Hoewel al het andere lijkt te verbleken bij de gruwelijkheden van IS in Irak en Syrië, willen we niet onvermeld laten dat ook andere strijdgroepen in deze regio, waarvan een aantal dus door het Westen bewapend en getraind worden, zich ook gewelddadigheden tegen de burgerbevolking te buiten gaan. Vorige maand meldden we al bij een aantal Kamerleden het geweld van Koerdische milities tegen christenen in de aan de Turks-Syrische grens gelegen stad Qamishli die zich niet bij hen aan wensten te sluiten en vorige week bereikte ons het bericht over de Franciscaanse priester Hanna Jallouf en een aantal van zijn parochianen die in het noordwesten van Syrië is ontvoerd. Gelukkig blijken zij inmiddels weer te zijn vrijgelaten; zulks echter in tegenstelling tot de in april 2013 ontvoerde bisschoppen van Aleppo van wie nog steeds elk spoor ontbreekt. Als met deze strijdgroepen geen afspraken gemaakt kunnen worden over het met rust laten van mensen die tot een andere etnische of religieuze minderheid in Syrië behoren, dan zou de internationale coalitie er in onze ogen vanaf moeten zien deze strijdgroepen te bewapenen en te trainen.

In de geannoteerde agenda voor de Raad Buitenlandse Zaken somt de regering een aantal sporen op voor een Europese inzet in het “brede spectrum van de geïntegreerde benadering”. We geven per spoor graag aan wat daar in onze ogen zou moeten gebeuren:

1. ondersteuning van een duurzaam en inclusief politiek proces
Na de opschorting van de onderhandelingen in Genève, begin dit kalenderjaar, hebben we weinig gehoord over initiatieven op dit proces weer in beweging te krijgen. Ook de internationale bemoeienissen om de Iraakse regering tot een inclusievere politiek te bewegingen lijken na het aftreden van premier Maliki beëindigd te zijn. Naar onze vaste overtuiging kan er geen duurzame en inclusieve politieke oplossing voor de zich steeds verder uitbreidende strijd in Syrië en Irak komen, zolang de Syrische regering van Assad, Iran, Rusland en China van de vormgeving van een dergelijke oplossing worden uitgesloten. In het Kamerdebat van vorige week over de noodzaak van een volkenrechtelijk mandaat om ISIS ook in Syrië te kunnen bestrijden werd opgemerkt dat dit alleen mogelijk is door hierover met andere, tot dusverre uitgesloten, partijen in deze te overleggen en overeenstemming te bereiken. Juist ook voor een bekorting van de strijd en het zo snel mogelijk kunnen komen tot een politieke oplossing is het volgens ons van het grootste belang meer prioriteit aan het hervatten cq. opstarten van inclusieve vredesbesprekingen over Syrië en Irak te beginnen. We sluiten niet uit dat het conflict tussen de Turkse regering en de Koerden daar inmiddels ook op de agenda zou moeten komen te staan en hebben dan ook ernstige vragen bij de afspraken die deze dagen met de Turkse regering gemaakt zullen worden om deze ertoe te bewegen haar luchtruim en militaire vliegvelden aan de internationale coalitie beschikbaar te stellen.

2. aanpak van financieringsstromen (inclusief oliesmokkel)
Dit punt zou naar onze mening uitgebreid moeten worden naar de aanpak van de stromen wapens en strijders naar IS en andere groepen die zich in Irak en Syrië aan zeer ernstige mensenrechtenschendingen schuldig maken. Wat de oliesmokkel hebben we enkelen van u vorige maand reeds gewezen op het bericht http://www.stopdebankiers.nl/de-eu-heeft-toegegeven-goedkope-aardolie-te-hebben-gekocht-van-isis/ We zijn erg benieuwd welke maatregelen de EU inmiddels heeft genomen om dit nader te onderzoeken en tegen te gaan.

3. op de middellange en lange termijn capaciteitsopbouw van Iraakse instituties                  
           (veiligheidssector en rechtstaatontwikkeling) en wederopbouw in teruggewonnen
           gebieden met het oog op inclusiviteit
De noodzaak van capaciteitsopbouw en wederopbouw onderschrijven we, de beperkingen tot de middellange en lange termijn en de teruggewonnen gebieden niet. Ook in de niet door IS beheerste gebieden in Irak is capaciteitsopbouw van de veiligheids- en rechtsstaatinstituties nodig en daar moet nu al mee begonnen worden. Zoals laatst iemand een discussie over de instelling van safe havens voor christelijke en andere minderheden samenvatte: “we willen geen veilige haven, maar een veilig land!” En dat bijvoorbeeld geldt ook Bagdad waar volgens recente berichten nog steeds christenen vandaan vluchten omdat ze zich in deze stad niet veilig voelen. Hoewel we niets af willen doen aan de prioriteiten van de Nederlandse regering om vooral aandacht te vragen voor het tegengaan van straffeloosheid en de positie van vrouwen, zouden we ook graag zien dat aandacht gevraagd wordt voor de positie van religieuze en etnische minderheden in het land.
Naast de opbouw van veiligheidsstructuren zal ook aandacht besteed moeten worden aan onderwijs- en andere programma’s om de langs etnische en religieuze lijnen volstrekt ontwrichte samenlevingen van Irak en Syrië weer te “helen”, zoals de Chaldeeuws-Katholieke aartsbisschop van Kirkuk en Sulaimaniya, Yousif Thomas Mirkis, afgelopen week benadrukte tijdens zijn rondreis door Nederland. Ook met het uitrollen van dergelijke programma’s moet zich niet beperken tot de middellange en lange termijn en ook niet tot de teruggewonnen gebieden, maar dient reeds nu in Irak en Syrië plaats te vinden. Meer nog dan de verschillende strijders zouden in onze ogen organisaties in Irak en Syrië die zich met de ontwikkeling en verbreiding van dit soort programma’s bezig houden door de internationale gemeenschap en door Nederland financieel en politiek ondersteund moeten worden.

Tot slot willen we u nog wijzen op de brief die we op 1 september jl. aan de Minister stuurden met een afschrift aan de Kamer en waarin we vaststelden dat de Minister niet had voldaan aan de uitdrukkelijke wens van de Kamer om een, in die brief expliciet genoemde, elftal vragen uit een eerdere brief van ons aan uw Kamer te beantwoorden. Tot dusverre heeft de Minister deze brief en de elf vragen, die, gezien uw vraag om deze te beantwoorden, ook de uwe zijn, nog steeds niet beantwoord.

Met vriendelijk groet,
namens de Aramese Beweging voor Mensenrechten,

Aziz Beth Aho, voorzitter

cc.       Minister van Buitenlandse Zaken

aan de  minister van Buitenlandse Zaken, 
de heer Frans Timmermans

betreft: uw brief d.d. 20 augustus 2014 over “humanitaire nood onder minderheden in Irak”

Enschede, 1 september 2014

Geachte minister Timmermans,

Met wederom grote teleurstelling heeft de Aramese Beweging voor Mensenrechten (ABM) kennisgenomen van uw brief van ons van 20 augustus jl met kenmerk 2014.438879 op het afschrift van onze brief aan de Tweede Kamer-commissie voor Buitenlandse Zaken over de humanitaire nood onder minderheden in Irak. Bij het Schriftelijk Overleg over ditzelfde onderwerp (van 11 respectievelijk 28 augustus jl.) antwoordde de minister bevestigend op de vraag (nr.70) van de fractie van de ChristenUnie om de Kamer een afschrift te doen toekomen van zijn antwoord op de genoemde brief van ABM. Als ABM kunnen we ons niet aan de  indruk onttrekken dat de Kamer met haar expliciete vraag om toezending van een afschrift van het antwoord op onze brief hierbij net zomin als wij de afscheping met een standaardantwoord verwachtte. De tekst van de brief van de minister aan ons zagen we twee dagen later namelijk terug in de brief aan Assyrische lokale PvdA-politici die op 22 augustus stond afgedrukt in het onafhankelijke weekblad voor Twente, de Roskam (zie bijlage 1), waarop we inmiddels  met een ingezonden brief hebben gereageerd (in de Roskam van 29 augustus, zie bijlage 2 – we nodigen de minister hierbij uit om op de inhoud van deze brief te  reageren).

Waar de minister in zijn brief aan de Assyrische lokale PvdA-politici nog ingaat op een tweetal door hen specifiek genoemde onderwerpen, wordt in de brief aan ons op geen enkel specifiek punt ingegaan dat wij in onze brief van 11 augustus. We herhalen ze hier, indien van toepassing uitgebreid met een reactie op de antwoorden van de minister in het genoemde Schriftelijk Overleg op aan onze punten gerelateerde vragen van diverse Kamerfracties:

1. De langdurige en stelselmatige ontkenning door de minister dat van de door ons met enige regelmaat naar voren gebrachte aanwijzingen voor specifiek tegen christenen en andere religieuze minderheden gerichte campagnes en gewelddaden die op hun beurt een duidelijke waarschuwing vormden voor de genocide die zich thans voltrekt maar die al doende door de minister niet serieus werd genomen.

In antwoord nr. 57 aan de hieraan gerelateerde vraag van de ChristenUnie verwijst de minister naar antwoorden die hij in eerdere brieven heeft gegeven, maar deze werden nu juist als onbevredigend en ten onrechte ontwijkend ervaren en de vraag is hoe de minister nu terugkijkt op deze eerdere bagatelliseringen van wat ABM en anderen om het verleden aan de orde hebben gesteld en welke lessen hij hier voor de toekomst uit zou willen trekken.

2. Ook gaat de minister niet in op de vraag welke verplichtingen het benoemen van de huidige gebeurtenissen in Irak als genocide met zich meebrengt voor de internationale gemeenschap en voor Nederland.

In antwoord nr. 31 aan de hieraan gerelateerde vraag van de PVV-fractie en andere fracties stelt de regering dat “het vermoeden van genocide” leidt tot het geven van prioriteit aan het voorkomen van verdere escalatie en het bieden van hulp. De minister geeft echter niet aan tot welke concrete maatregelen dit in zijn ogen zou moeten leiden.

3. De minister geeft geen antwoord op onze vraag naar zijn oordeel over de bereidheid c.q. het vermogen van de Koerdische Autonome Regio(KAR)  om de etnische en religieuze minderheden op haar grondgebied te beschermen tegen verdere aanvallen van ISIS. Ons hebben diverse berichten bereikt dat de Koerdische strijders de vooral door christenen bewoonde zgn ‘Vlakte van Ninevé’ net zo snel en zonder enige verzet te bieden hebben verlaten als het Iraakse regeringsleger twee maanden geleden Mosul opgaf.

4. Ook onze vraag over de geluiden die ons uit de regio bereiken over beperkingen in de hulpverlening aan de naar de KAR gevluchte christenen en andere minderheden worden niet door de minister beantwoord.

In antwoord nr. 59 op de hieraan gerelateerde vraag van de fractie van de ChristenUnie verwijst de minister naar het antwoord dat hij op een hieraan tegengestelde vraag van de SP-fractie heeft gegeven. Hij geeft hiermee dus geen antwoord op de voorliggende vraag.

5. Dat geldt ook voor onze vraag naar zijn oordeel over het feit dat de Amerikaanse bombardementen op ISIS-stellingen pas van start zijn gegaan toen de stad Erbil, waar veel Amerikanen verblijven, onder vuur kwam te liggen en niet toen honderdduizenden Iraakse burgers door ISIS werden verdreven?

6. We stelden in onze brief dat we het met de minister eens zijn dat een dat een duurzame oplossing alleen gevonden kan worden als Iraakse en regionale leiders hun verantwoordelijkheid nemen. Maar onze vraag wat Nederland, de Europese Unie en anderen concreet doen om dit te bevorderen wordt wederom niet beantwoord.

In antwoord nr.67 op de hieraan gerelateerde vraag van de ChristenUnie-fractie blijft de minister ook in algemeenheden steken.

7. Ook vroegen we de minister naar zijn reactie op de oproep van Ignatius Aphrem II, patriarch van de Syrisch Orthodoxe kerk van Antiochië en het hele Oosten, aan de VN-Veiligheidsraad om druk uit te oefenen op landen die ISIS met wapens en financiën ondersteunen om deze steun te staken en welke activiteiten Nederland op dit vlak kan ondernemen. Ook deze vraag bleef onbeantwoord.

In antwoord nr. 64 van de hieraan gerelateerde vraag van de ChristenUnie-fractie stelt de minister dat hij dit binnen de EU aan de orde zal stellen. We zijn zeer benieuwd naar wat dit concreet aan EU-maatregelen heeft opgeleverd.

8. We vroegen de minister met betrekking tot wapenleveranties aan ISIS of het hen bekend is     dat Turkije wapens levert aan ISIS blijkens de uitspraken van Kemal Kılıçdaroğlu, de leider     van de grootste oppositiepartij CHP in het Turkse parlement in het Deutsch-türkische                 Journal van 4 augustus jl. (http://dtj-online.de/irak-is-kurden-jesiden-erdogan-kilicdaroglu-     34229) en tot welke maatregelen tegen Turkije dit zou moeten leiden. In dit verband               wezen we op het opmerkelijke feit dat in dit artikel wordt gesteld:
           Zuletzt kam ein Video in Umlauf, das angeblich IS-Terroristen bei Waffenübungen in                          Istanbul zeigen soll. Die Regierung kommentierte es bislang nicht. Auch hat sie die                          Gruppe bisher nicht als Terrororganisation eingestuft.
terwijl de minister in zijn brief aan de Kamer van 10 juli jl. (in reactie op  het door ABM en Jubilee Campaign aan uw Kamer aangeboden rapport over de Turkse betrokkenheid bij wandaden in Syrië (en Irak) stelt:
           Daarnaast blijkt ook uit het feit dat Turkije onlangs Jabhat al-Nusra en ISIS op de lijst                      van terroristische organisaties heeft geplaatst, dat het de bestrijding van dergelijke                          groepen serieus neemt.
Het wordt eentonig, maar ook op deze indringende vraag heeft de minister niet gereageerd.

Ook het als 28 genummerde antwoord op de hieraan gerelateerde vraag van de SP-fractie en het als 65 genummerde antwoord van de ChristenUnie-fractie ontwijken de punten die we hier aan de orde stellen en gaan niet in om de tegenspraak die wij hier aan de orde stelden.

9. Ook vroegen we de minister of het hem met betrekking tot de financiering van ISIS bekend is dat Azerbeidzjan (in het bijzonder het Azerbeidzjaanse oliebedrijf SOCAR) olie afneemt die door ISIS in de door haar veroverde gebieden (met name Raqqa) wordt geproduceerd en daarmee ISIS dus direct financiert en tot welke maatregelen tegen Azerbeidzjan dit zou moeten leiden. Hierop zouden wij toch graag een antwoord krijgen.

In antwoord 66 op de gerelateerde vraag van de fractie van de ChristenUnie stelt de minister dat het in zijn algemeen zal (blijven) aandringen op sancties tegen afnemers van door ISIS verhandelde olie, maar gaat de minister niet nader in op het naar voren gebrachte concrete voorbeeld. Zo krijgt  algemeen geformuleerd beleid nooit tanden!

10. Behalve wapens en financiële middelen, zo stelden wij, is er ook nog steeds een gestage         stroom van jihadistische strijders vanuit met Nederland en met Nederland bevriende             staten. En we vroegen de minister wat het feit betekent dat deze strijders niet alleen               tegen Assad vechten, zoals ons steeds werd voorgehouden, maar zich bovenal schuldig         maken aan gruweldaden waarvoor sommige Westerse leiders de term ‘genocide’ al in de       mond genomen hebben. Geen antwoord.

11. En tot slot drongen we in onze brief aan op een snellere standpuntbepaling inzake de           navolging van het Franse voorbeeld om meer vluchtelingen uit Noord-Irak op te nemen           dan de regering van plan zei te zijn. Ook op deze vraag kregen wij geen antwoord.

Het antwoord nr. 62 van de minister op de hieraan gerelateerde vraag van de ChristenUnie is bepaald onbevredigend.

Mede gezien de belangstelling van de Tweede Kamer in een afschrift van de brief met antwoorden op deze vragen, verzoeken we de minister hierbij dringend om deze vragen alsnog te beantwoorden.

Met vriendelijk groet,

namens de Aramese Beweging voor Mensenrechten,

Aziz Beth Aho

voorzitter

cc.       leden van de Tweede Kamercommissie voor Buitenlandse Zaken

One might have expected it: After the joint call of the chairpersons of the three Christian political youth organisations to take a stand for persecuted Christians, two officials of the PAX peace movement (which less than a year ago, on opportunistic grounds, dropped the word ‘Christi’ and the reference to the Inter-church peace network IKV) argue in the Dutch newspaper, Trouw, that we have to stand up for all minorities under threat, and not just for Christians.

Read more:

http://oorlogisgeenoplossing.blogspot.nl/p/no-preferentialtreatment-but-please.html